1. Đồ dùng, đồ chơi cho trẻ mầm non là yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển, vui chơi và học tập của trẻ.
Các hoạt động của trẻ bao gồm ở nhà và ở trường, khi các bé lên 3 tuổi là chính thức bước vào lớp mầm, từ đó các hoạt động hằng ngày của bé tại đây rất phong phú và vui vẻ.
Trong trường mầm non, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, và đồ chơi là phương tiện giúp trẻ thực hiện hoạt động đó, một trong những nhiệm vụ để thực hiện tốt việc đổi mới chương trình mầm non là giúp trẻ phát triển trí tuệ, thích tham gia các trò chơi múa hát, đọc thơ, nghe kể chuyện thông qua việc trẻ biết sử dụng các đồ chơi từ đơn giản đến phức tạp trong quá trình vui chơi nhằm phát huy được sáng tạo của trẻ.
Chúng ta đã biết, đồ chơi, trò chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Nếu đứa trẻ thỏa mãn với nhu cầu tìm hiểu và khám phá ra những đồ dùng, đồ chơi, trò chơi thì trẻ sẽ biết cách sử dụng đồ dùng, đồ chơi đó một cách phù hợp, sáng tạo.
Sự sáng tạo thông qua các trò chơi giúp trẻ em phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần. Ngoài ra, chơi còn là cách học giúp bé khám phá thế giới xung quanh và phát triển tính thông minh sáng tạo.
Tuy có rất nhiều loại đồ chơi giáo dục giúp bé phát triển các khía cạnh khác nhau của nhân cách, trí tuệ và sức khỏe.
2. Vai trò của đồ dùng, đồ chơi mầm non đối với trẻ
Đồ dùng, đồ chơi trẻ cho trẻ mầm non là sản phẩm được thiết kế và sản xuất để trẻ em từ sơ sinh đến dưới 16 tuổi sử dụng khi học và chơi. Đồ chơi có thể chia làm ba nhóm chính sau:
Đồ chơi phát triển trí tuệ; Đồ chơi phát triển thể lực; Đồ chơi phát triển kỹ năng; và bao gồm nhiều dạng: đồ dùng, đồ chơi trong lớp, đồ chơi ngoài trời, đồ chơi vận động, …
3. Tiêu chí để lựa chọn đúng các loại đồ chơi cần dựa trên các tiêu chí cơ bản sau:
Đồ dùng đồ chơi phải phù hợp với lứa tuổi và giai đoạn phát triển của trẻ.
Công dụng của đồ chơi đối với trẻ, ví dụ: phát triển trí tuệ, phát triển thể lực hay rèn luyện kỹ năng…
Cách sử dụng cho từng loại đồ chơi.
Đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn đồ dùng, đồ chơi, hạn chế đến mức tối đa các mối nguy hiểm tiềm tàng có khả năng xảy ra trong quá trình sử dụng và đảm bảo về sức khỏe, vệ sinh cho trẻ em.
Đồ chơi thể hiện được tính giáo dục, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non.
Kiểu dáng và màu sắc của đồ chơi phải rực rỡ, đẹp mắt gây được sự hứng thú giúp trẻ phát triển về độ nhạy cảm màu sắc sau này.
Do vậy việc chọn lựa đồ dùng, đồ chơi phù hợp cho bé là những điểm nên bắt đầu từ sớm đối với một đứa trẻ.
Sự hiểu biết về đồ chơi sẽ giúp cho chúng ta lựa chọn đúng các loại đồ chơi phù hợp cho sự phát triển của trẻ, có thể định hướng và đưa ra những trò chơi hấp dẫn, bổ ích với trẻ.
4. Ý nghĩa giáo dục của đồ dùng đồ chơi cho trẻ mầm non.
Giáo dục đạo đức cho trẻ: trong khi chơi, trẻ sẽ hiểu được các tiêu chuẩn đạo đức, các quy tắc chơi một cách thực tiễn. Nhờ những mối quan hệ đa dạng trong trò chơi mà đứa trẻ tham gia đã hình thành được các phẩm chất đạo đức quý giá như: Lòng nhân ái, vị tha, đoàn kết, gắn bó biết giúp đỡ lẫn nhau, được giao lưu với nhau một cách tự nhiên và thoải mái luyện được ý chí và ý thức, tính kỷ luật, tổ chức của trò chơi, kiên nhẫn trong khi chơi và có được ý thức tập thể.
Giáo dục trí tuệ: Trò chơi là một hình thức của hoạt động nhận thức. Nó giúp trẻ phát triển các giác quan, phát triển ngôn ngữ, tư duy hành động trực quan, tư duy trực quan hình tượng, phát triển óc tưởng tượng của trẻ. Qua trò chơi, nhu cầu nhận thức của trẻ em sẽ được phát triển.
Giáo dục thể lực: Tạo cho trẻ trạng thái vui vẻ, lanh lợi, hoạt bát, tác động tốt đến sự tuần hoàn, trao đổi chất, giúp cơ thể phát triển nhanh, khỏe. Luyện cho trẻ được các giác quan với những trò chơi phản ứng nhanh, đòi hỏi ghi nhớ, nhanh mắt, quan sát, tập trung…Trò chơi cũng có thể chữa bệnh cho các em bị trầm uất, căng thẳng hay suy nhược thần kinh.
Giáo dục thói quen lao động: Mục đích căn bản của trò chơi là phải dần dần biến trò chơi thành thói quen lao động đối với trẻ khi tham gia chơi. Trong khi chơi, trẻ làm quen dần với các loại hình lao động của người lớn, giúp trẻ vừa mở rộng hiểu biết vừa rèn luyện được một số kỹ năng lao động như tự phục vụ, biết quý trọng lao động, biết tự giác tôn trọng kỷ luật chơi để khi lớn lên sẽ tự giác giữ đúng theo pháp luật.
Giáo dục thẩm mỹ: Thông qua trò chơi, trẻ phản ánh được mối quan hệ xã hội của người lớn và cũng qua đó, trẻ cảm thụ được cái đẹp.
Việc chơi đùa của trẻ không chỉ đơn giản là để vui thích, mà nó rất quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển trí thông minh, hình thành cảm xúc của trẻ, tạo cho trẻ khả năng phân tích đến những kỹ năng giao tiếp xã hội. Trẻ chơi các đồ chơi không chỉ đơn thuần là giải trí mà còn giúp gia tăng trí tuệ và sức khỏe cho trẻ, trẻ sẽ có khả năng học hỏi từ những động tác của môi trường xung quanh. Những trẻ không được vui chơi, chăm sóc thường xuyên sẽ bị hạn chế về khả năng phát triển trí não.
Do vậy, cha mẹ cần có một thái độ tích cực đối với việc vui chơi của trẻ, phải dành cho trẻ thời gian để chơi. Nhiều trẻ sau khi tan trường vì điều kiện nên trẻ không có thời gian chơi, tiếp xúc với các đồ chơi, các trò chơi, khiến cho trẻ không có óc tưởng tượng, mộng mơ. Trong gia đình, nếu có điều kiện, cần dành cho trẻ một góc hay căn phòng nhỏ cho trẻ, bởi trẻ rất thích cất giấu những đồ chơi mà bé yêu thích...Ngược lại, trẻ thường xuyên tiếp xúc với các đồ chơi, phương tiện điện tử và những trò chơi bạo lực, thì trẻ sẽ luôn có cảm giác xung quanh mình lúc nào cũng nguy hiểm, hoặc trẻ sẽ bị cảm xúc chai lì trước những hành vi bạo lực. Cũng như những trẻ thường xuyên tiếp xúc với các trò chơi bạo lực (chẳng hạn trò chơi với chủ đề con quái vật xuất hiện và người đối diện thường xử lý bằng đâm chém con quái vật...), thì thường về sau trẻ sẽ giải quyết vấn đề bằng "đánh" hay "tấn công", trẻ sẽ ít vâng lời, và làm tăng tính khí hung hăng trong suy nghĩ và hành động của trẻ, về sau trẻ không tuân theo luật lệ, giải quyết các vấn đề bằng hành động bạo lực, thường kết bạn với những trẻ xấu, dễ dính líu đến những hành động bạo lực và tội ác. Trò chơi không những tạo tính khí bạo lực mà còn làm giảm sự phát triển trí tuệ và tính thông minh của trẻ.
Có thể nói đồ dùng đồ chơi cho trẻ mầm non là những yếu tố quan trọng trong quá trình vui chơi của trẻ, lựa chọn đồ chơi, trò chơi thông minh sẽ giúp sẽ không ngừng phát triển trí tuệ, tư duy, óc sáng tạo khi vận dụng vào trong cuộc sống.
Hiện nay, đồ chơi cho trẻ em có rất nhiều trên thị trường, có đồ chơi mang tính giáo dục cao nhưng cũng không ít đồ chơi không thể để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường mầm non.
Để trẻ được vui chơi thoải mái, thích thú hưởng ứng, tham gia nhiệt tình, phát triển các kỹ năng cần thiết cho trẻ chúng ta cần chọn những đồ chơi, trò chơi phù hợp với nhu cầu của trẻ và tạo được môi trường bổ ích cho trẻ hoạt động, giúp cho các chủ nhân tương lai của đất nước có niềm vui, niềm hạnh phúc trong cuộc sống.
Kính chúc Quý vị thật nhiều niềm vui!